15 juni 2021

Maarten Otto: “Goed werkgeverschap is nooit af”

200603 Maarten Otto - 765px

Maarten Otto (CEO Alliander) is een jaar lang voorzitter van de WENB. Een uitgelezen moment voor hem om nu even de balans op te maken en wij vroegen hem naar zijn visie op de toekomst.

"Toen ik een jaar geleden als voorzitter aantrad, bevonden we ons middenin de coronacrisis. Naast de maatschappelijke impact en de enorme druk op de gezondheidszorg, had corona ook directe consequenties voor de economie en de rol van werkgevers: kantoren werden gesloten en mensen werkten thuis, al dan niet in combinatie met thuisonderwijs. Ik ben onder de indruk van de veerkracht die bedrijven, organisaties en hun medewerkers hebben getoond en de snelheid waarmee het thuiswerken eigen is gemaakt.

Tegelijkertijd zijn binnen de WENB ook bedrijven en sectoren of onderdelen waar thuiswerken geen optie is, zoals technici en monteurs bij de kabel- en telecombedrijven, energieproducenten, netbeheerders en natuurlijk de afvalinzamelaars en -verwerkers. Dit betekende dat extra maatregelen nodig waren om het werk veilig te kunnen doen.

Nu de vaccinatiecampagne op stoom komt en het aantal besmettingen daalt, zien we ook dat de coronacrisis bepaalde ontwikkelingen heeft versneld. Zo blijft thuiswerken bij veel organisaties en bedrijven ook na deze crisis een belangrijke rol spelen. De pandemie kwam voor iedereen als een donderdagslag bij heldere hemel. Een onwerkelijke situatie die op de werkvloer veel eiste van werknemers en werkgevers, waarbij improvisatie- en organisatievermogen op de proef werden gesteld. Juist hier heeft de WENB haar meerwaarde bewezen als netwerk waar werkgevers op elkaar kunnen terugvallen en met elkaar ideeën en best-practices kunnen uitwisselen."

Brede welvaart en een toekomstig ontwerp van werk
"Ik zie een groeiend besef dat je als werkgever ook een brede maatschappelijke verantwoordelijkheid hebt. Een verantwoordelijkheid om bij te dragen aan inclusiviteit, zodat mensen gelijke kansen hebben en kunnen profiteren van de welvaart die we in dit land hebben opgebouwd. En daarnaast dat we echt werk maken van een duurzaam leefklimaat. Ook de WENB is volop bij deze discussies betrokken. Tijdens ons laatste jaarcongres in juni 2020 gingen we in gesprek over een toekomstig ontwerp van werk. Aanleiding hiervoor is de groeiende kloof tussen mensen met een vast contract en werknemers met uiteenlopende soorten flexibele contracten, die geen pensioen opbouwen en niet of beperkt verzekerd zijn tegen arbeidsongeschiktheid. Hier heeft de commissie Borstlap begin 2020 een alarmerend rapport over uitgebracht, dat een breed maatschappelijk vraagstuk blootlegt: hoe zorgen we ervoor dat werken loont en iedereen profiteert van de bestaande welvaart? Hier moeten we als werkgevers een passend antwoord op hebben, want volwaardig werk is niet alleen economisch, sociaal en maatschappelijk van grote waarde, maar zorgt daarnaast voor verbinding in de samenleving.

Ook VNO-NCW – waar ik de WENB vertegenwoordig in het Dagelijks Bestuur – wil meer verantwoordelijkheid nemen voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Dit komt heel duidelijk naar voren in de nieuwe visie 'Ondernemen voor Brede Welvaart', die in februari dit jaar is vastgesteld. Hiermee willen werkgevers bijdragen aan gelijke kansen en werk, een duurzame leefomgeving en voldoende economische groei om die brede welvaart mogelijk te maken. Dit betekent dat naast materiële welvaart oog moet zijn voor andere zaken die mensen belangrijk vinden, zoals onderwijs, persoonlijke ontplooiing, milieu en leefomgeving. Deze uitgangspunten zijn begin juni overgenomen in een advies van de SER. Zowel werkgevers, vakbonden als kroonleden pleiten voor duurzame arbeidsrelaties, begeleiding van werknemers van krimp- naar groeisectoren en extra investeringen in onder meer de publieke sector, innovatie en de energietransitie. Het is voor het eerst in vijftien jaar dat de SER een breed gedragen advies uitbrengt - nog voor de formatie goed uit de startblokken is gekomen. De discussie over brede welvaart en duurzame arbeidsrelaties heeft daarmee de politieke en maatschappelijke wind in de rug. Het is dus belangrijk dat een nieuw kabinet hiermee aan de slag gaat."

Bruggen bouwen tussen sectoren
"Het maatschappelijke discours over de toekomstige arbeidsverhoudingen, de discussie over brede welvaart en de implicaties hiervan voor werkgevers, heeft ook impact op de WENB. Bovendien spelen de bij ons aangesloten sectoren een belangrijke rol in de uitvoering van de energietransitie, waar de komende jaren steeds meer versnelling zullen zien. Dit betekent dat we als WENB een actieve rol moeten pakken in het maatschappelijke debat over de toekomstige arbeidsmarkt en de concrete invulling hiervan. Met de lancering van het plan Branchebruggen en baankansen is hiermee een eerste, belangrijke stap gezet. Met dit project – waarin de WENB samenwerkt met Energie Nederland en Netbeheer Nederland – willen we meer technici aantrekken die hard nodig zijn voor de uitvoering van de energietransitie. Er zijn op dit moment simpelweg te weinig technici om zonnepanelen en laadpalen te installeren, elektriciteitsnetten aan te leggen, enzovoorts.

Ter illustratie: in de praktijk zien we dat technici momenteel kunnen kiezen uit 32 vacatures en in sommige regio’s zelfs uit 55 vacatures! We richten ons specifiek op technische zij-instromers uit krimpsectoren, zoals de luchtvaart en evenementenbranche, die als gevolg van de coronacrisis hun baan dreigen te verliezen. Een speciaal hiervoor aangestelde branchebemiddelaar brengt de krimpsectoren en vragende partijen bij elkaar. De eerste resultaten zijn bemoedigend en we zien dat ons plan door andere sectoren en branches met veel belangstelling wordt gevolgd."

Van werkgeven naar zingeven
"Voor de WENB betekent dit dat we de uitgangspunten van Brede Welvaart, het SER-advies en de commissie Borstlap, vertalen naar onze eigen sectoren. Als we naar de ontwikkelingen in de arbeidsmarkt kijken, zien we dat vooral jonge werkzoekenden zich in hun baankeuze meer laten leiden door de maatschappelijke betekenis van het bedrijf. Wat voegt een bedrijf toe aan de maatschappij, aan de toekomst? Werknemers willen zinvol werk hebben; niet alleen in termen van motivatie, maar ook in de betekenis van het leveren van een zinvolle bijdrage aan de wereld om hen heen. Dit vraagt van werkgevers dat zij deze ontwikkelingen betrekken bij de inrichting van het werk en de directe werkomgeving. We kijken hierbij bijvoorbeeld ook hoe we onze triple arbeid (arbeidsmarkt, arbeidsvoorwaarden en arbeidsverhoudingen) duurzaam en toekomstbestendig kunnen maken. Dit zijn gespreksonderwerpen tijdens de cao-onderhandelingen.

Een ander actueel onderwerp is inclusie en diversiteit: hoe kunnen we als werkgevers de diversiteit binnen onze sectoren verder vergroten? Daar zet ik mij voor in, zowel binnen de WENB als vanuit mijn rol bij Alliander. Zo hebben we binnen Alliander in mei vorig jaar het netwerk Nexus gelanceerd, dat werknemers met verschillende achtergronden op een dynamische en leerzame manier met elkaar in contact brengt.

Een andere continue uitdaging is hoe we medewerkers stimuleren om zich te blijven ontwikkelen. Binnen het WENB-meerjarenprogramma Fit & Vitaal worden verschillende initiatieven ondernomen om de duurzame inzetbaarheid van medewerkers te vergroten. Hier ligt de meerwaarde van de WENB: we hebben veel kennis in huis, variërend van pensioenen en arbeidsmarkt tot cao’s, duurzame inzetbaarheid en opleiding en ontwikkeling van medewerkers. Daarnaast vertegenwoordigen we ruim 80 bedrijven uit vijf verschillende sectoren, met in totaal bijna 40.000 werknemers. En we organiseren uiteenlopende activiteiten waar ieder lid zich voor kan inschrijven, zoals de expertnetwerken, online inspiratiesessies, webinars en natuurlijk ons jaarcongres. Dat staat dit jaar gepland op 1 oktober; hopelijk kunnen we dan weer fysiek bij elkaar komen.

Samen met mijn collega’s in het bestuur (Ingrid Tigchelaar, Martijn Hagens en Thomas Mulder) en het team van Reinier Rutjens (directeur WENB) willen we de zichtbaarheid van de WENB verder vergroten en de dienstverlening voor onze leden verbeteren. Ook willen we de kruisbestuiving tussen onze leden vergroten door meer kennisuitwisselingen te ondersteunen. Hiertoe hebben we tijdens onze laatste ALV de nieuwe verenigingsstrategie voor de komende periode vastgesteld, waarin onze doelstellingen verder zijn uitgewerkt. Er zijn al veel stappen gezet, maar goed werkgeverschap is nooit af en voortdurend afhankelijk van maatschappelijke ontwikkelingen. Daarin ligt de kracht en de noodzaak van de WENB".

Meer over Maarten Otto
Maarten Otto (1983) is sinds mei 2020 CEO van Alliander. Hij werkt vanaf 2017 bij Alliander. Daarvoor bekleedde hij verschillende functies bij de organisatieadviesbureaus TEN HAVE Change Management en Twynstra Gudde. Maarten studeerde Management, Economie en Recht aan de Haagse Hogeschool en Public Administration (Bestuurskunde) aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Naast zijn rol als CEO Alliander en voorzitter van de WENB, is Maarten lid van het Dagelijks Bestuur VNO-NCW en de Economic Boards van de metropoolregio Amsterdam en de regio Arnhem-Nijmegen. Maarten heeft vier kinderen en woont samen in Voorschoten.