"Hybride werken? Dat regelen we samen. In goed overleg en op een manier die past bij de werknemer en de werkgever." Dat is de kern van een nieuw advies van de SER over hybride werken.
In maart 2021 vroeg de demissionair minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Wouter Koolmees, een advies uit te brengen over de toekomst van hybride werken in de periode na de coronacrisis.
Hybride werken (plaats- en tijdsonafhankelijk werken, deels op kantoor en deels daarbuiten) is binnen bedrijven overduidelijk bezig aan een opmars na corona. Om de kansen van hybride werken te blijven benutten (o.a. betere werk-privé-balans, minder reistijd, meer productiviteit, minder kosten, etc.) en de risico’s te ondervangen brengt de SER een advies uit aan het kabinet:
- De SER adviseert dat werkgevers en werknemers hybride werken in overleg gezamenlijk vormgeven, op een manier die past bij hun situatie en het bedrijf.
- De SER adviseert ook om daar collectieve afspraken over te maken met de OR, via de personeelsvertegenwoordiging of via een cao.
- De SER adviseert de werkgever om verzoeken van de werknemer tot wijziging van de arbeidsplaats binnen de Wet flexibel werken te beoordelen en te toetsten aan het criterium van redelijkheid en billijkheid.
Zo kunnen alle overwegingen en belangen, zowel van werknemers als van werkgevers bij hybride werken worden meegenomen. Dit biedt werknemers meer zeggenschap over hybride werken en biedt werkgevers tegelijkertijd ruimte voor maatwerk binnen hun organisaties.
De SER stelt voor het wetsvoorstel 'Werken waar je wilt' in lijn met het advies aan te passen. Dat betekent dat er geen recht op thuiswerken komt voor werknemers en dat de toets voor een verzoek niet op grond van 'zwaarwegende bedrijfsbelangen' plaatsvindt, maar naar 'redelijkheid en billijkheid'.
Hybride werken heeft de toekomst
Hybride werken, of plaats- en tijdonafhankelijk werken, is niet nieuw. Het bestond al voor de coronacrisis maar door die crisis zijn veel mensen meer thuis gaan werken. Door de nieuwe ervaringen met hybride werken willen steeds meer werkgevers en werknemers hybride werken. Veel organisaties richten het werk daar ook al op in en hebben er al afspraken over gemaakt die bij hun situatie passen. Ook kan door technologisering en digitalisering hybride werken in de toekomst voor meer werknemers en werkgevers mogelijk worden.
Het is belangrijk dat wet- en regelgeving en nieuwe instrumenten de werkgevers en werknemers ondersteunen en dat zij samen met de overheid goede afspraken maken over hoe hybride werken - voor wie dat wil en kan - gerealiseerd kan worden. Daarbij moet ook rekening worden gehouden met de grote groep werkenden die niet hybride kan of wil werken. Een kloof tussen mensen die al dan niet hybride kunnen werken moet worden voorkomen.
Uitgangspunten voor hybride werken
Werkgevers én werknemers kunnen zowel positieve als negatieve gevolgen ondervinden van hybride werken, maar de mate waarin verschilt per individu en organisatie en hangt af van de vormgeving van hybride werken binnen organisaties. Daarom heeft de SER in het advies diverse uitgangspunten geformuleerd voor de vormgeving van het hybride werken: er moet een goede balans zijn tussen zeggenschap en maatwerk, hybride werken moet op basis van overleg tussen werkgever en werknemer worden gerealiseerd, er moet op basis van vertrouwen en verantwoordelijkheid worden gewerkt, het werken moet gezond gebeuren en zoveel mogelijk bijdragen aan het welzijn van de werknemers. Ook moet worden gelet op sociale cohesie en zoveel mogelijk mensen moeten de kansen van hybride werken kunnen benutten.
Juridische kaders en preventie
De SER doet in het advies diverse aanbevelingen rond regelgeving over hybride werken. Plaats- en tijdonafhankelijk werken vraagt behalve om verduidelijking van de juridische kaders ook om inzet op preventie van fysieke en mentale klachten, door vergroting van deskundigheid en handhaving bij gezond en veilig hybride werken. Voor specifieke groepen werkenden, waaronder grenswerkers en werkenden met een beperking is steun nodig, en ruimte om collectieve afspraken te maken. Zo loopt voor grenswerkers de tijdelijke regeling die hybride werken makkelijk maakte in de coronatijd af en is haast geboden.
Tot slot beveelt de SER aan om de (digitale) infrastructuur, vaardigheden en cybersecurity te verbeteren, die nodig zijn om hybride werken beter en veiliger te kunnen doen. Denk ook aan eenduidiger fiscale regelingen en zorg dat deze meer ruimte bieden voor hybride werken. Onderzoek de positieve gevolgen van hybride werken op het milieu en filevorming en ondersteun de verruiming van mogelijkheden om hybride te werken, onder andere door de ontwikkeling van de regio’s te stimuleren. Verspreid kennis en advies over hybride werken en maak deze kennis beschikbaar en toegankelijk.
Bron: Persbericht SER
Download het advies van de SER (pdf)