WERKGEVERSVERENIGING VOOR BEDRIJVEN IN ENERGIE, TELECOM, RECYCLING EN MILIEU

Wij delen kennis en ervaringen

Rolf Blankemeijer: 'Corona kan de blik op nieuw pensioenstelsel verruimen'

"Door de coronacrisis is de wereld abrupt veranderd. Dit beïnvloedt ook het denken over de vernieuwing van arbeidsvoorwaarden, zoals het toekomstige pensioenstelsel. Kortgeleden leek het er nog op dat we aan de vooravond stonden van de lancering van het nieuwe pensioenstelsel. In de Stichting van de Arbeid (StvdA) is hard gewerkt aan de totstandkoming van een 'duurzaam en toekomstgericht pensioenstelsel', zoals op hoofdlijnen overeengekomen in het vorig jaar afgesloten Pensioenakkoord. Ondanks alle goede intenties en de constructieve grondhouding van de partijen in de StvdA verliep de uitwerking niet zo vlot als gewenst.

De huidige pensioenproblemen zijn zeer complex en oplossingen brengen ook meteen weer nieuwe problemen met zich mee. De nieuwe crisissituatie zou het ontwikkelingsproces nog wel eens veel verder kunnen vertragen. Enerzijds omdat werkgroepen en stuurgroepen, die zich bezighouden met de ontwikkeling van het nieuwe systeem, niet of minder bij elkaar kunnen komen. Anderzijds ook omdat de coronacrisis nu al de kijk op pensioen veranderd zou kunnen hebben.

In het Pensioenakkoord stond nog dapper dat de pensioenopbouw en de pensioenuitkering in de toekomst afhankelijker zouden moeten zijn van de werkelijk behaalde rendementen. Financiële buffers zijn in de toekomst ook niet meer nodig. Zowel actieven als gepensioneerden accepteren immers dat er voortaan, afhankelijk van de financiële situatie,
sneller geïndexeerd dan wel gekort gaat worden."

"Ik probeer mij voor te stellen hoe de situatie er nu uit zou zien als we al een aantal jaren eerder een dergelijk pensioensysteem zouden hebben gehad. De coronacrisis heeft de financiële positie van de pensioenfondsen al stevig geraakt en het einde is voorlopig niet in zicht.

Negatieve rendementen betekenen in het nieuwe pensioensysteem sneller korten. Wanneer zouden we dan gezien de huidige situatie begonnen zijn met korten en hoe hoog zouden die kortingen zijn? En hoe zouden we die kortingen hebben verdeeld? Alle deelnemers in gelijke mate korten - zoals in het huidige systeem - of de ontstane tekorten volledig op de jongeren verhalen en de gepensioneerden zo veel mogelijk buiten schot laten?"

"Het lastige is dat het Pensioenakkoord - met al zijn oplossingsrichtingen en visies op het pensioen voor de toekomst - is gesloten tijdens een hoogconjunctuur. Helaas lijkt het er op dat de uitwerking en de implementatie van het nieuwe pensioenstelsel in een periode van een laagconjunctuur gaat plaatsvinden. In plaats van de zo vurig gewenste indexatie zou de eerste maatregel in het nieuwe stelsel wel eens een korting kunnen zijn. De twee verschillende economische situaties geven beiden een hele verschillende kijk op wat we met een 'duurzaam en toekomstgericht pensioenstelsel' voor ogen hebben. Misschien komen we er wel achter dat het aanhouden van buffers niet per se een slecht of achterhaald idee is.

De coronacrisis biedt misschien ook nog een andere kijk op de opbouw van pensioen. Een aantal van onze leden is al zo hard door de coronacrisis geraakt, dat zij onderzoeken of uitstel van het betalen van pensioenpremies mogelijk is. De pensioenfondsen bekijken dit momenteel.

Als we in een nieuw pensioencontract overstappen naar pensioenopbouw en -uitkeringen die directer afhankelijk zijn van de premie-inleg en het behaalde rendement, dan ontstaat wellicht meer ruimte om de opbouw van het pensioen te variëren. In economisch slechtere tijden kan dan minder pensioen worden opgebouwd, dat weer wordt ingehaald in economisch gunstiger tijden. De pensioenkosten ademen zo mee met de draagkracht van de werkgever en de medewerkers. Eenzelfde systeem kan ook worden toegepast bij de opbouw van pensioen door zzp’ers. Dit vergroot de mogelijkheden voor een verdere harmonisatie van pensioenopbouw van zzp’ers en werknemers.

De uitwerkingen van het nieuwe pensioenstelsel zijn nog niet compleet. Misschien dat de coronacrisis inzichten geeft die kunnen worden meegenomen in de pensioenplannen."

Rolf Blankemeijer